Jane Ne Gördü?

Jane Austen 24 Mayıs 1813'te Londra'daki British Institute'da bir sergiye gider. Bu popular sergi portre ressamı Sir Joshua Reynolds'ın resimleriden oluşan bir sergidir. Tam 200 yıl sonra, yani 24 Mayıs 2013'te sergi bir e-galeri olarak halka açılacak. Biz de 141 resimden oluşan Regency dönemine ait bu popüler sergiyi gezme şansı bulacağız. Jane Ne Gördü Sergisi'ni ajandanıza not etmeyi unutmayınç

İki Jane Austen

Jane Austen'ın hayatı ve kişiliği her zaman çok tartışılan ve araştırılan bir konu olmuştur. Austen sıkıcı bir lady mi yoksa çılgın bir isyankar mıdır? Programımızda bu konuları aydınlatmaya çalışacağız.

İllustrasyon: Tom Lulevitch (Atlantic Monthly, Ocak 1998)

Erkekler Jane Austen Okur mu?

İlk programımızda değindiğimiz ve ileriki günlerde de sıkça geri döneceğimiz konulardan biri kadın /erkek edebiyatı konusu. Bir romanı yazarın cinsiyetini bilmeden okusak, yazarın cinsiyetini tahmin edebilir miyiz? Kadınların yazdığı romanlar şu özelliklere sahiptir diye bir liste yapabilir miyiz? Bu tartışmaya en çarpıcı ve belki de en skandal yaratan örnek 1954 yılında basılan O'nun Hikâyesi isimli erotik roman. Zamanında  Türkçe'ye de çevrilmiş bu roman oldukça tartışma yaratmıştı. Şimdilerde çok okunan Ellinin Gri Tonları türündeki sulandırılmış (ve çoğu zaman kadın okuyucuyu aptal yerine koyan) erotik kitapların aksine, O'nun Hikâyesi Marquis de Sade'dan ilham almış, okuyucuyu cinsellik üzerine düşündüren bir romandı. Romanı asıl tartışma konusu yapan içeriğinden öte onu bir kadının yazmış olmasıydı. Yazar romanı basarken kendi adını kullanmayıp takma bir isim kullanmıştı; bu da eleştirmenlerin bu romanı ancak bir erkeğin yazmış olabileceğini iddia etmelerine yol açmıştı.

Peki ya günümüzde erkekler Jane Austen, Ursula K. Le Guin, veya daha popüler J. K. Rowling, Anne Rice gibi yazarları okuyor mu? Bunun cevabı elbette evet! Bu yazarlar sırf kadınlar tarafından okunsalar herhalde bu kadar çok satamazlar. Okuyucu toplumsal cinsiyetine göre mi roman karakterleriyle özdeşleşiyor? Büyük ihtimalle hayır. Uğultulu Tepeleri okurken Heathcliff'le özdeşleşen kadınlar olabileceği gibi romandaki insan olmayan karakterlerle de (Philip K. Dick'in androidleri, Kafka'nın maymunları veya hamamböcekleri) kolaylıkla özdeşleşebiliyoruz. Yine de bu konunun hâlâ bir tartışma olması bize kadınların edebiyatta geldikleri (ve gelemedikleri) noktayı göstermesi açısından önemli. Konuyla ilgili olarak, Slate dergisinde yayınlanmış ve yeter artık erkekler kadın yazar okumuyor demeyin diyen makaleyi (Stop Saying That Men Don't Read Women) ve onun cevap olarak The Atlantic'te yine aynı fikirleri  savunan ve elbette erkekler de Jane Austen okuyor bir makaleyi (Men Read Jane Austen, Stephenie Meyer, and Ursula K. Le Guin) okuyabilirsiniz.